BOB Maakindustrie: Minder waan van de dag

Elektrolas Lastechniek van Joost van den Hooven groeide het afgelopen jaar flink. ‘Terwijl het CBS krimp voorspelde. We zijn ook dit jaar weer gestart met een mooie orderportefeuille.’ Met cobots zet hij vol in op Industrie 4.0 en de laswerkplaats van morgen. ‘Het werken met cobots maakt ons aantrekkelijk voor jonge mensen.’ Industrie 4.0 gaat om sneller en fl exibeler produceren. ‘Dit is nodig om in Nederland te kunnen blijven produceren. De komende tijd draaien we tests met een zelfstandige lasrobot. Een verrijking voor onze branche en een mooie stap naar Industrie 4.0.’

Misgrijpen bij leveranciers

Mark Lakwijk van Lakwijk Kunststoffen kijkt met trots terug op 2021. ‘Ondanks de schaarste aan grondstoffen, de oplopende levertijden en de coronamaatregelen hebben we een goed jaar gedraaid. We hebben tactisch ingekocht en geen enkele keer ‘nee’ hoeven verkopen.’ Dit hoogtepunt stelde hem ook voor een uitdaging. ‘Nieuwe partijen klopten bij ons aan omdat ze misgrepen bij hun eigen leveranciers. Daar kunnen klanten voor langere tijd uitkomen, maar we wilden ook bestaande klanten kunnen blijven bedienen. Dat is ons met slim navigeren goed gelukt.’

Werkdruk terugdringen

Voor Perry Verberne van Van Beek Schroeftransport zit het hoogtepunt van 2021 in zijn mensen: ‘Er heerst bij ons een mentaliteit van de schouders eronder zetten en ervoor gaan. Veerkracht is wat ons typeert. Het is vorig jaar goed gelukt om werk van elkaar over te nemen. We zijn steeds blijven kijken naar wat wél kan. Ik weet dat ik veel van onze mensen heb gevraagd en daar stap ik niet zomaar overheen. Als management hebben we steeds laten zien dat we aan oplossingen werken door bijvoorbeeld extra mensen aan te nemen.’ Waar hij voorheen inzette op een capaciteit van ‘net aan’, investeert hij nu in een ruimer medewerkersteam. ‘Hiermee willen we voorkomen dat de werkdruk dit jaar weer zo groot wordt als het afgelopen jaar.’

Werven in Europa

Ook Johan van Lieshout van TSG Group nam nieuwe mensen aan. ‘2021 was een goed jaar, we zijn wederom gegroeid, hier in Eindhoven en in onze andere vestiging in Geleen. De keuze om onze bedrijfstak softwareapplicaties uit te breiden, betekent nogal wat. Deze tak moet gaan groeien tot een persoon of twintig. Niet zo groot als onze engineering- en machinebouwtak, maar wel een behoorlijke groep.’ Om dat mogelijk te maken, kijkt hij voor het eerst buiten de landsgrenzen. ‘We praten hier in het bedrijf allemaal Nederlands. De stap om anderstaligen binnen te halen, was best een uitdaging.’ In eerste instantie werft TSG in Europa. ‘Dat lijkt ons het meest praktisch gezien de corona-perikelen. We zoeken mensen die binnen een paar jaar Nederlands willen leren.’

Nu iedereen fit houden

Voor Perry en Joost vormde personeel de grootste uitdaging van 2021. Perry: ‘Vooral in de eerste helft van 2021 werden veel medewerkers ziek, of moesten in quarantaine vanwege zieke gezinsleden. Ook heerste er veel vermoeidheid.’ Hij vroeg medewerkers taken van elkaar over te nemen. ‘We hebben prioriteiten gesteld en bepaalde werkzaamheden opgeschort. Toch liep de werkdruk op.’ Joost deed van alles om zijn mensen fit te houden. ‘We houden altijd de vinger al aan de pols met drie gesprekken per jaar en in 2021 hebben we nog meer met onze mensen gepraat. We zijn gestart met persoonlijke ontwikkelplannen, hebben in kaart gebracht waar mensen energie van krijgen en diepgaande gesprekken gevoerd over wat hen veel energie kost. Met als doel doorontwikkeling in de functie.’ Hij wilde zijn vakschool voor lasprofessionals niet stil leggen. ‘Dat is gelukt en we hebben de docenten op een veilige manier kunnen laten doorwerken.’ Johan vond het een uitdaging om al het werk verzet te krijgen en zoekt dan ook dit jaar nog hard naar nieuwe medewerkers. ‘We hebben al een tijd meer dan zeven mensen nodig. Per 1 januari is een nieuwe sourcer op onze recruitmentafdeling gestart en we zoeken nog een tweede recruiter. De komende drie jaar willen we met 25 fte groeien.’

Prijsverhoging zelf slikken?

Mark noemt het meeschakelen met de prijsontwikkeling in de kunststofmarkt als grootste uitdaging van 2021. ‘Wat er het afgelopen jaar voorbijkwam aan prijsverhogingen – de omvang en frequentie daarvan – dat hadden we nog nooit meegemaakt. We kopen veel verschillende soorten kunststoffen in en kregen te maken met tientallen prijsverhogingen. Die direct vertalen naar de klant is niet te doen, want we produceren duizenden artikelen. Het kost een fabrikant slechts vijf minuten om zijn prijsverhoging door te berekenen aan afnemers zoals wij. Maar wij verwerken zijn materiaal tot een product dat daarnaast ook uit andere posten bestaat. Denk dan aan zaken als instel- en programmeertijd. Een prijsverhoging vanuit ons is ook afhankelijk van hoeveel exemplaren we uit een standaardplaat kunnen halen.’ Hier anticipeert hij op door klanten te laten weten dat er een prijsverhoging aan zit te komen. ‘In eerste instantie slikken wij die prijsverhoging dus zelf. We hebben alle prijsverhogingen kunnen beperken tot twee prijsaanpassingen richting onze klanten.’

Hoofdpijndossiers

De schaarste in grondstoffen dwong de mensen van TSG Group tot meer creativiteit. Johan: ‘Een levertijd van een jaar in plaats van zes weken konden we niet verkopen, dus dan ontwierpen we een alternatief product met dezelfde eigenschappen.’ Dat anders denken wil hij behouden. ‘We zijn fl exibeler gebleken. We bouwen en ontwerpen. We kunnen dus snel terug naar de engineer.’ Ook transportkosten rezen de pan uit, voor zijn business pakte dat voordelig uit. ‘Een container vanuit Azië naar Nederland vervoeren kostte 1.500 dollar en nu 18.000 dollar. Dat zorgt ervoor dat ontwikkelaars van machines en producten eerder hier laten ontwerpen en bouwen dan in Azië.’ Hij verwacht dat dit een blijvende ontwikkeling is. ‘Ze zien nu hoe kritisch het wordt en komen niet meer uit met het verdienmodel door die extreme kosten van containers.’ Bij Van Beek Schroeftransport hadden ze last van de Brexit. Perry: ‘Net na het weggaan van Engeland was veel onduidelijk. Dat begin nu te settelen, hoewel: de extra documentenstroom blijft.’

De energiekwestie

En dan energie. Ook de gasprijzen zijn enorm gestegen. Hoe gaan de ondernemers daarmee om? Perry: ‘Omdat we geloven dat dit nodig is voor de toekomst hebben we ervoor gekozen in deze onzekere tijd toch te investeren in een zonnepaneleninstallatie op het dak van ons pand. Daardoor zijn we sinds deze zomer duurzamer gaan produceren. Met deze ruime halve megawatt zouden we ons eigen gebruik af moeten kunnen dekken; ook als we ons wagenpark omzetten naar elektrisch.’ Mark bespaart al sinds 2020 duizenden euro’s per jaar aan energiekosten dankzij een slim afzuigsysteem. ‘Dit monitort zelf hoe hard het moet werken afhankelijk van hoeveel machines er draaien. Onze vorige afzuiging stond gewoon aan of uit.’

Intern wordt selling point

Ook Joost gaat in 2022 voor meer duurzaamheid. ‘Ook in 2022 kiezen we weer vol voor samen slimmer en veiliger werken. De hele maakindustrie moet fl exibeler en digitaler.’ Hij zet daarnaast ook in op duurzaamheid en een gezond binnenklimaat. ‘In Frankrijk is elk bedrijf dat last, verplicht om de lasrook af te zuigen bij de bron en, al dan niet gefilterd, naar buiten te blazen. In Nederland mogen we volstaan met recirculatie terwijl in Frankrijk frisse lucht naar binnen wordt geblazen.’ Hij verwacht dat Nederland zal volgen. ‘Klanten vragen vaak welke kant het op gaat. Daarom bezoek ik landen om ons heen waar regels strenger zijn en implementeer ik die bij klanten die mee vooruit willen.’ De Franse norm verplicht om naar buiten af te blazen. ‘Wij koppelen lasrookbestrijding aan een klimaatsysteem en zorgen zo dat klanten aan toekomstige regelgeving voldoen en dit dan zo energiezuinig mogelijk.’ Uit een test in onze eigen hal blijkt dat we het binnenklimaat acht graden koeler kunnen houden dan buiten.’ Hij adviseert: ‘Voor de maakindustrie valt hier nog veel te winnen: ik ben ervan overtuigd dat een aangenaam en gezond binnenklimaat je aantrekkelijk maakt voor nieuwe werknemers.’

Blijven doordraaien in 2022

De vier zijn benieuwd wat 2022 gaat brengen. Johan probeert altijd positief te blijven, maar dat is nu best lastig. ‘Op het moment van schrijven zitten we in een lockdown. Ik ben benieuwd wat daar de gevolgen van zullen zijn. Dat niet weten, daar heb ik een hekel aan. Ik hoop dat wij lekker door kunnen draaien in 2022. Andere ondernemers die ik spreek vragen zich ook af of het straks niet doorslaat naar de andere kant. Niemand kan voorspellen of het goed blijft gaan in de maakindustrie. In Duitsland is men bijvoorbeeld een stuk pessimistischer. En onze regering praat alleen over huizen bouwen en energie, maar niet over het draaiend houden van fabrieken en bedrijven. En als het in Duitsland inzakt, dan voelen wij dat in Nederland ook.’

Productie terug in Europa

Perry verwacht dat in 2022 de levertijden wat korter zullen worden. ‘Wij hebben geleerd dat extra voorraad houden wel iets oplost. Maar dit kost veel kapitaal dus een permanente oplossing vinden wij dit niet. We zijn op zoek gegaan naar alternatieven en dat heeft onze strategie van zoveel mogelijk lokaal halen wederom bevestigd. We leveren veel aan bedrijven in de food en chemie en merken dat in die branches anders gekeken wordt naar de plek van productie. De voordelen van landen als China verdwijnen door stijgende arbeidskosten en de lange levertijden. Veel bedrijven denken erover na of hebben de eerste stappen gezet om productiecapaciteit in te richten in West-Europa. Dat biedt ons ook kansen, want daar leveren wij natuurlijk graag schroeftransportsystemen voor. Mark breidt zijn bedrijf in 2022 uit met 500 vierkante meter. ‘In februari krijgen we het naastgelegen pand erbij en delen we ons bedrijf anders in. Dat wordt een fl inke operatie. Ik hoop met Kerstmis 2022 heel tevreden terug te kunnen blikken op deze herinrichting en op de efficiencyslag die we daarmee maken.’ Hij verwacht dat de druk op levertijden hoog zal blijven.

De balans herstellen

In 2021 had de eigenaar van Lakwijk Kunststoffen een mooi leermoment met zijn team. ‘Hier gaan we in 2022 de vruchten van plukken. Elke twee weken kijken we per afdeling wat sneller en beter kan. Zo ontdekken we af en toe dat een bepaald product dat we al jaren op machine A maakten, efficiënter kunnen produceren op een ander type machine, noem het machine B.’ Dat levert dan tijdwinst op in handelingen of bewerkingstijd, maar wat we niet op tijd in de gaten hadden was dat de planning op machine type B onder druk kwam te staan. De balans in de druk op het machinepark werd scheef.’ Wat hij vanaf nu anders doet? ‘De planning kijkt enerzijds goed naar de productmix op een type machine en daarnaast investeren we in een volgende gerobotiseerde machine B. Hiermee verdubbelen we onze capaciteit waar het knelt en herstellen we de balans.’

Waarde persoonlijk contact

Joost gaat ook in 2022 door met het werken zonder vertegenwoordigers. ‘Het was voor mij een heftige keuze die ik vooral op gevoel gemaakt heb.’ Het wrong al een tijd: zijn vertegenwoordigers die zelf geen lasprobleem op kunnen lossen wel geloofwaardig? ‘Nu fungeren mijn monteurs ook als adviseur. Klanten waarderen dit. Ze zijn blij dat degene die bij hen komt kan adviseren en technisch onderlegd is. En de jongens hebben een leukere functie. Ze gaan in gesprek over nieuwe oplossingen en doen reparaties.’ Perry hoopt dat de coronacrisis in 2022 minder de waan van de dag zal bepalen. ‘Daarnaast kijk ik ernaar uit om weer op bezoek te kunnen bij fabrieken van klanten, om weer naar beurzen te kunnen. Dat menselijk contact blijft cruciaal, ondanks de prima online mogelijkheden.’ Mark hoopt van harte dat hij afgelopen Kerstmis voor het laatst cadeaus heeft uitgedeeld aan kleine groepjes medewerkers. ‘En ik zou graag weer een bedrijfsfeest organiseren.’ Johan mist het persoonlijk contact ook. ‘Tijdens de eerste bijeenkomst van Brainport Industries die in 2021 weer mocht, voelden we ons direct als jonge koeien in de wei. We stonden breed te lachen als directeuren met een glaasje in de hand. Dat netwerken vind ik ontzettend belangrijk.’

Johan van Lieshout (TSG)

‘Als we met z’n allen creatief blijven kijken naar nieuwe kansen, zullen deze kansen zich aandienen. Dat zal niet op alle gebieden zo zijn, maar sta er wel voor open om uit te proberen. Wij als TSG Group doen iedere keer weer nieuwe dingen in onze werkzaamheden. Dat is uitdagend en levert nu ook nog zaken op die hebben geleid tot waar we nu staan.’

Perry Verberne (Van Beek Schroeftransport)

‘We blijven kijken naar wat wél kan. Daarbij verliezen we de lange termijn niet uit het oog. Door het blijven opleiden van zowel jonge mensen als onze ervaren mensen, maar ook door onze onderneming verder te verduurzamen.’

Joost van den Hooven (Elektrolas)

‘Het is bijna onmogelijk om te voorspellen wat de gevolgen van de nieuwe COVID-variant zijn voor de industrie. Wat zeker lijkt, is dat door de onzekerheid in de keten reshoring (bedrijven halen productie terug uit lagelonenlanden) een trend is die verder zal toenemen. Om dit succesvol te doen zal er slimmer en digitaler gefabriceerd moeten worden. Met minder mensen meer produceren door gebruik te maken van moderne technieken.‘

Mark Lakwijk (Lakwijk Kunststoffen)

‘Er zijn veel uitdagingen en meer dan ooit is het van belang te kunnen anticiperen en veranderen als organisatie. Robotiseren en automatiseren staan daarbij voor ons centraal; tegelijkertijd willen we een moderne werkgever zijn die meer betekent voor mensen dan alleen een salaris. Het gaat om onze waarde en relevantie voor klanten en medewerkers en dat we onafhankelijk zijn van bijvoorbeeld schaarste, prijsontwikkelingen of een krappe arbeidsmarkt.’